ఫంగల్ సైనసిటిస్ యొక్క రకాలు

డా. కె. ఆర్. మేఘనాధ్

ఫంగల్ సైనసైటిస్ అనేది ఫంగస్ వల్ల కలిగే ఒక పరిస్థితి. ఫంగస్ వాతావరణంలో ప్రతిచోటా ఉంటుంది మరియు ప్రతిరోజూ మన శరీరంలోకి ప్రవేశిస్తుంది. ఈ శిలీంధ్రాలు సగటు మనిషిపై దాడి చేయలేవు. కానీ ఒక వ్యక్తికి రోగనిరోధక శక్తి తక్కువగా ఉన్న లేదా సైనస్‌లలో ఎక్కువ కాలం ద్రవం నిలిచిపోయిన, శిలీంధ్రాలు దానిలో వృద్ధి చెందుతాయి మరియు ఫంగల్ సైనసైటిస్‌కు కారణమవుతాయి. బాక్టీరియల్ మరియు అలెర్జీ సైనసిటిస్తో పోలిస్తే, ఫంగల్ సైనసిటిస్ చాలా అరుదు. ఈ వ్యాసం ఫంగల్ సైనసిటిస్ యొక్క మూడు విభిన్న రకాలను పరిశీలిస్తుంది. ప్రతి రకం దాని స్వంత నాణ్యత, లక్షణాలు మరియు చికిత్స విధానాలను కలిగి ఉంటుంది.

వ్యక్తులు ఏకకాలంలో వివిధ రకాల సైనస్ ఇన్ఫెక్షన్లను అనుభవించవచ్చని గుర్తుంచుకోవడం చాలా ముఖ్యం, ఉదాహరణకు, బ్యాక్టీరియా మరియు ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్లు వేర్వేరు సైనస్‌లలో ఒకే సమయంలో కలిగి ఉండవచ్చు. అంతేకాకుండా, ఫంగల్ ఇన్‌ఫెక్షన్‌ల యొక్క ఇన్వాసివ్ మరియు నాన్-ఇన్వాసివ్ రూపాలు రెండూ ఏకకాలంలో సంభవించవచ్చు. సంభావ్య కలయికల సమూహం రోగనిర్ధారణ ప్రక్రియను గణనీయంగా క్లిష్టతరం చేస్తుంది, ఇది ఒక సవాలు దశగా మారుతుంది. అయినప్పటికీ, ఖచ్చితమైన రోగ నిర్ధారణ సాధించిన తర్వాత, సమస్యను విజయవంతంగా పరిష్కరించే అవకాశాలు గణనీయంగా ఎక్కువగా ఉంటాయి.

ఫంగల్ సైనసిటిస్ యొక్క రకాలు

వ్యాధి యొక్క ప్రవర్తన ఆధారంగా ఫంగల్ సైనసైటిస్‌ను మూడు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. సంక్రమణకు కారణమయ్యే శిలీంధ్రాల రకంతో సంబంధం లేకుండా ఈ వర్గీకరణ ఉంటుంది.

1. నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

2. ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

3. ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసైటిస్లో ఫంగస్ సైనస్ గోడ లేదా చుట్టుపక్కల కణజాలంలోకి చొచ్చుకుపోకుండా సైనస్ కావిటిల్లో మాత్రమే నివసిస్తుంది. ఈ రూపంలో, మన శరీరం యొక్క రోగనిరోధక ప్రతిస్పందన ఫంగస్ వ్యాప్తి చెందకుండా నిరోధించడానికి సైనస్‌లలో రక్షణ అవరోధాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. కానీ వైరస్ ఇన్ఫెక్షన్లు, అనియంత్రిత మధుమేహం మొదలైన వాటి విషయంలో రోగనిరోధక శక్తి రాజీపడినప్పుడల్లా, ఫంగస్ కణజాలంలోకి ప్రవేశించే ప్రమాదం ఉంది, ఇది ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ అభివృద్ధికి దారితీస్తుంది. నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ అనేది మూడు రకాల ఫంగల్ సైనసిటిస్‌లలో సర్వసాధారణం మరియు అతి తక్కువ ప్రమాదకరమైనదిగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది తరచుగా చాలా కాలం పాటు కొనసాగుతుంది.

కారణం

ఫంగల్ సైనసిటిస్ ఎలా మొదలవుతుందనే దానిపై చాలా సిద్ధాంతాలు ఉన్నాయి, కానీ చాలా నమ్మదగినది ఏమిటంటే, మొదట్లో, సైనసిటిస్ బ్యాక్టీరియాగా ప్రారంభమవుతుంది. మన రోగనిరోధక శక్తి WBCలను సైనస్‌లలోకి పంపడం ద్వారా వ్యాధితో పోరాడటానికి ప్రయత్నిస్తుంది. బ్యాక్టీరియాతో పోరాటం ముగిసిన తర్వాత, WBCలు మరియు చనిపోయిన బ్యాక్టీరియా కేవలం రక్తప్రవాహంలోకి తిరిగి వెళ్లలేవు, కాబట్టి సైనస్ డ్రైనేజ్ మార్గం ద్వారా తప్పించుకోవడమే ఏకైక మార్గం, ఇది ఇప్పటికే ఉన్న ఇన్ఫెక్షన్ కారణంగా నిరోధించబడుతుంది. చనిపోయిన డబ్ల్యుబిసిలు మరియు బ్యాక్టీరియా ఫంగస్‌కు ఆహారంగా మారతాయి, అవి పెరగడానికి అనువైన వాతావరణాన్ని అందిస్తాయి.

ఫంగల్ సైనసిటిస్ కొన్ని సైనస్‌లలో మాత్రమే సంభవించవచ్చు మరియు మిగిలిన సైనస్‌లకు బ్యాక్టీరియా ఇన్‌ఫెక్షన్ ఉండవచ్చు లేదా ఎటువంటి ఇన్‌ఫెక్షన్ ఉండదు.

రకాలు

నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌లో రెండు రకాలు ఉన్నాయి:

1. అలెర్జీ ఫంగల్ రైనోసైనసిటిస్

2. ఫంగల్ బాల్

అలెర్జీ ఫంగల్ రైనోసైనసిటిస్

అలెర్జీ ఫంగల్ రైనోసైనసైటిస్‌లో, చాలా సమస్యలు అలెర్జీల వల్ల వస్తాయి. ఫంగస్ సంఖ్య చాలా పరిమితం, కానీ శరీరం ఫంగస్‌కు అతిగా ప్రతిస్పందిస్తుంది. సాధారణంగా, అలెర్జీ ఫంగల్ రైనోసైనసిటిస్‌లో, శరీరం నుండి కనిష్ట ఫంగస్‌కు బలమైన అలెర్జీ ప్రతిచర్య ఉంటుంది. ఎటువంటి ప్రతిచర్య లేనట్లయితే, అప్పుడు ఫంగస్ పెరుగుతుంది.

సైనస్‌లలో ఫంగల్ బాల్

ఫంగల్ బాల్‌లో, పెద్ద మొత్తంలో ఫంగల్ పదార్థం ఉంటుంది మరియు శరీరం దానికి స్పందించదు. శరీరం బయటి జీవికి రెండు విధాలుగా ప్రతిస్పందిస్తుంది: ఒకటి అలెర్జీ రకం మరియు మరొకటి చంపే రకం. అలెర్జీ రకం ఎక్కువగా ఉంటే, వారు అలెర్జీ ఫంగల్ రైనోసైనసైటిస్‌ను అభివృద్ధి చేస్తారు. కానీ శరీరానికి ప్రతిస్పందన చాలా తక్కువగా ఉంటే, అది ఫంగల్ బాల్‌గా పెరుగుతుంది.

లక్షణాలు

ముందే చెప్పినట్లుగా, ఫంగల్ లక్షణాలు నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ రకాన్ని బట్టి ఉంటాయి.

ఫంగల్ బాల్స్‌లో ఎటువంటి లక్షణాలు ఉండవు లేదా చాలా తేలికపాటి లక్షణాలు ఉంటాయి మరియు ఏవైనా లక్షణాలు ఉంటే అవి ఎక్కువగా బాక్టీరియల్ సైనసిటిస్ కారణంగా ఉంటాయి.

మరోవైపు, అలెర్జిక్ ఫంగల్ రైనోసైనసిటిస్ తీవ్రమైన వైపు లక్షణాలను కలిగి ఉంటుంది, అయినప్పటికీ వ్యాధి అంతర్గతంగా ఫంగల్ బాల్ వలె తీవ్రంగా ఉండవలసిన అవసరం లేదు.

నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌లో చూపబడిన లక్షణాల జాబితా ఇక్కడ ఉంది.

• ముక్కు కారటం

• ముక్కు దిబ్బడ

• తలనొప్పి

• ముఖ నొప్పి

• కఫం ముక్కు నుండి గొంతు వెనుకకు ప్రవహిస్తుంది, కాబట్టి గొంతును క్లియర్ చేయడం అవసరం.

• గొంతు మంట

• మళ్లీ మళ్లీ దగ్గు రావడం

వ్యాధి నిర్ధారణ

లక్షణాల ఆధారంగా నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌ని నిర్ధారించడం సవాలుగా ఉంటుంది, ముఖ్యంగా ఫంగల్ బాల్ కేసులతో వ్యవహరించేటప్పుడు, లక్షణాలు తరచుగా అలెర్జీలు లేదా బాక్టీరియల్ సైనసిటిస్‌తో అతివ్యాప్తి చెందుతాయి. రోగనిర్ధారణ కోసం వైద్యులు సాధారణంగా ఎండోస్కోపీ మరియు CT స్కాన్‌లపై ఆధారపడతారు. ఎండోస్కోపీ సమయంలో ఫంగల్ పదార్థం కనుగొనబడితే, కల్చర్ మరియు సూక్ష్మదర్శిని పరీక్ష చేయడం ద్వారా ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ యొక్క నిర్ధారణ సాధించబడుతుంది. అదనంగా, పొటాషియం హైడ్రాక్సైడ్ స్మెర్ వంటి ఫంగల్ స్మెర్, ఫంగస్‌ను విస్తృతంగా గుర్తిస్తుంది, అయితే ఇది నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ చికిత్సకు ప్రణాళికను రూపొందించడంలో ఉపయోగించే ఫంగస్ గురించి ఒక ఆలోచనను ఇస్తుంది.

సంబంధం లేని సమస్యల కోసం నిర్వహించిన CT స్కాన్‌లలో ఫంగల్ బాల్ సైనసైటిస్ యొక్క అనేక సందర్భాలు యాదృచ్ఛికంగా గుర్తించబడటం గమనార్హం. అటువంటి సందర్భాలలో, రోగులకు సైనస్ ఇన్ఫెక్షన్ ఉనికి గురించి తెలియదు. దీనికి విరుద్ధంగా, అలెర్జీ ఫంగల్ రైనోసైనసిటిస్‌లోని లక్షణాల తీవ్రత చెవి, ముక్కు మరియు గొంతు (ENT) నిపుణులకు కీలక సూచికగా పనిచేస్తుంది.

చికిత్స

సైనస్‌లలో కనిపించే నాన్-ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌కు సైనస్ సర్జరీ అవసరం ఎందుకంటే యాంటీ ఫంగల్‌లు ప్రభావిత ప్రాంతానికి చేరుకోలేవు.

ఫంగల్ బాల్ సైనసిటిస్

ఫంగస్ మరియు ఇతర ద్రవాలను తొలగించడానికి వైద్యులు సైనస్ సర్జరీ చేస్తారు. వారు మరింత ద్రవం స్తబ్దతను నివారించడానికి సైనస్ డ్రైనేజీల్లో సవరణలు చేస్తారు.

అలర్జిక్ ఫంగల్ రైనోసైనసిటిస్

దీనికి చికిత్స చేయడానికి యాంటీఅలెర్జిక్ మందులు మరియు సైనస్ సర్జరీ కలయిక సిఫార్సు చేయబడింది. యాంటీఅలెర్జిక్స్‌తో లక్షణాలు తరచుగా మెరుగుపడతాయి. ముఖ్యమైన శిలీంధ్రాల ఉనికి కొనసాగితే, యాంటీ ఫంగల్స్ సూచించబడవచ్చు.

ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ సైనస్ కుహరం దాటి కణజాలంలోకి ప్రవేశించడాన్ని ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసైటిస్ అంటారు. ఇది సంభావ్యంగా తీవ్రమైన సమస్యలకు దారి తీస్తుంది. ఈ రకమైన ఇన్‌ఫెక్షన్ నాన్-ఇన్వాసివ్ కంటే ప్రమాదకరంగా పరిగణించబడుతుంది, ఎందుకంటే ఇది కణజాలానికి హాని కలిగిస్తుంది.

కారణం

సైనస్‌లలోని ఫంగస్ మన శరీరంలోని రోగనిరోధక శక్తి ద్వారా ఏర్పడే రక్షిత అవరోధాన్ని విచ్ఛిన్నం చేసినప్పుడు నాన్-ఇన్వాసివ్ ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసైటిస్‌గా మారుతుంది. మన రోగనిరోధక శక్తి తగ్గినప్పుడు ఇది ఎక్కువగా జరుగుతుంది.

రకాలు

ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ యొక్క రెండు విభిన్న రూపాలు ఉన్నాయి.

1. గ్రాన్యులోమాటస్ ఇన్వేసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

2. నాన్-గ్రాన్యులోమాటస్ ఇన్వేసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్

గ్రాన్యులోమాస్, రోగనిరోధక వ్యవస్థ కణాలు, ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ చుట్టూ అభివృద్ధి చెందినప్పుడు, ఇది గ్రాన్యులోమాటస్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌గా నిర్వచించబడుతుంది. గ్రాన్యులోమాస్ లేకుండా, ఇది నాన్-గ్రాన్యులోమాటస్ ఫంగల్ సైనసిటిస్. గ్రాన్యులోమాటస్ కాని ఫంగల్ సైనస్ ఇన్ఫెక్షన్‌ల కంటే గ్రాన్యులోమాటస్ కేసులకు సరైన మందులతో కోలుకోవడం త్వరగా జరుగుతుంది.

లక్షణాలు

• కంటి, ముక్కు, దంతాలు లేదా చెంపలో నొప్పి మరియు / లేదా వాపు

• దృష్టి ఆటంకాలు - డబుల్ దృష్టి లేదా దృష్టి తగ్గడం

• దవడ ఎముకకు ఇన్ఫెక్షన్ వ్యాపించినప్పుడు దంతాలు వదులుగా ఉంటాయి

• బుగ్గలు యొక్క సంచలనాన్ని కోల్పోవడం

• ఇది చర్మానికి వ్యాపిస్తే ముఖం యొక్క వాపు - అరుదైన పరిస్థితి

• ఇది మెదడుకు వ్యాపించినప్పుడు, నిర్దిష్ట మెదడు ప్రాంతంలోని ఆ భాగం ద్వారా నియంత్రించబడే శరీర భాగం ప్రభావితమవుతుంది.

వ్యాధి నిర్ధారణ

ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌ని నిర్ధారించడం ENT వైద్యుడికి చాలా కష్టం. దీనికి బయాప్సీ అవసరం, ఇక్కడ సోకిన కణజాలం యొక్క చిన్న భాగాన్ని తీసివేసి, పరీక్ష కోసం ల్యాబ్‌కు పంపుతారు. వ్యాధిని సూచించే కణజాలాన్ని తీయడం మరియు పాథాలజిస్ట్‌కు సరైన సూచనలు ఇవ్వడం కష్టతరమైన భాగం.

చికిత్స

గ్రాన్యులోమాటస్ లేదా నాన్-గ్రాన్యులోమాటస్ ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ చికిత్స యాంటీ ఫంగల్ మందుల చుట్టూ తిరుగుతుంది. వైద్యులు ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్‌ను లక్ష్యంగా చేసుకోవడానికి మరియు తొలగించడానికి యాంటీ ఫంగల్ మందులను సూచిస్తారు. ఇన్వాసివ్‌లో డీబ్రిడ్‌మెంట్ వంటి శస్త్రచికిత్సా విధానాలను వైద్యులు ఎంచుకోకూడదు.

ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ సైనసైటిస్

ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ ఇన్‌వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ వర్గంలోకి వచ్చినప్పటికీ, రెండు సందర్భాల్లో ఇన్‌ఫెక్షన్ కణజాలంలో ఉన్నప్పటికీ, మనం "ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్" అనే పదాన్ని చెప్పినప్పుడు ఇది సాధారణంగా నాన్-ఫుల్మినెంట్ వేరియంట్‌ని సూచిస్తుంది. ఇది ప్రాణాంతక వ్యాధి.

ఫుల్మినెంట్ ఇన్ఫెక్షన్లు కణజాలాలలోనే కాకుండా రక్తప్రవాహం ద్వారా కూడా అనూహ్యంగా వేగంగా ఫంగల్ వ్యాప్తిని ప్రదర్శిస్తాయి. ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ కంటే ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ చాలా అరుదు మరియు ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసిటిస్‌తో పోల్చినప్పుడు చాలా ప్రమాదకరమైనది. ఇన్వాసివ్ మెదడుకు చేరుకోవడానికి మరియు ఒక వ్యక్తిని చంపడానికి సంవత్సరాలు పట్టవచ్చు, అయితే ఫుల్మినెంట్‌కు కొన్ని వారాలు మాత్రమే అవసరం. నిజానికి, రోగనిరోధక శక్తిని బట్టి, శక్తివంతమైన IV యాంటీ ఫంగల్‌లను అందించకపోతే ఫంగస్ కొన్ని గంటల్లోనే రెట్టింపు అవుతుంది.

రకాలు

దాడి చేసిన ఫంగస్ రకాల ఆధారంగా ఫుల్మినెంట్లను విభజించవచ్చు. దీని వలన సంభవించవచ్చు

1. మ్యూకర్-మ్యూకోర్మైకోసిస్

2. కాండిడా - కాన్డిడియాసిస్

3. ఆస్పెర్గిలోసిస్

కారణం

ఫంగస్ రకంతో సంబంధం లేకుండా ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్, రోగనిరోధక శక్తి చాలా తక్కువగా ఉన్నప్పుడు మాత్రమే సంభవిస్తుంది. పైన పేర్కొన్న శిలీంధ్రాలు సాధారణంగా వాతావరణంలో కనిపిస్తాయి మరియు మనం ఎల్లప్పుడూ వాటికి గురవుతాము. రోగ నిరోధక శక్తి పెద్ద దెబ్బ తగిలినప్పుడే ఈ శిలీంధ్రాలు మనపై దాడి చేస్తాయి.

రోగనిరోధక శక్తిని తగ్గించడానికి మరియు ఫుల్మినెంట్ ఇన్ఫెక్షన్‌కు కారణమయ్యే ప్రధాన కారణాలు

• రోగనిరోధక శక్తిని తగ్గించే మందులు తీసుకుంటున్న అవయవ మార్పిడి రోగులు.

• క్యాన్సర్ నిరోధక మందులు వాడుతున్న క్యాన్సర్ రోగులు.

• రోగనిరోధక లోపం సిండ్రోమ్స్ ఉదా: AIDS.

• నెలల తరబడి స్టెరాయిడ్స్ తీసుకుంటున్న రోగులు.

• నియంత్రణ లేని మధుమేహ రోగులు.

• కోవిడ్ 19

లక్షణాలు

ఫల్మినెంట్ ఇన్వాసివ్ ఫంగల్ సైనసైటిస్ లక్షణాల జాబితా ఉన్నప్పటికీ, మొదటి లక్షణం ఆధారంగా వ్యాధిని గుర్తించడం మనకూ లేదా వైద్యుడికి సులభం. నొప్పి నివారణ మందులతో తగ్గించలేని తీవ్రమైన ముఖ నొప్పి మొదటి లక్షణం. ఈ కింది పేర్కొన్న శరీర భాగాలలో మనం తీవ్రమైన నొప్పిని అనుభవించవచ్చు

• బుగ్గలు

• దంతాలు

• కన్ను

ఇతర లక్షణాల జాబితా

• ముక్కు దిబ్బడ

• నాసికా ఉత్సర్గ

• డబుల్ విజన్

• కంటి చూపు క్షీణించడం

• కన్ను, ముక్కు లేదా చెంప వాపు

• కంటి నుంచి నీరు కారడం

• కన్ను ఎర్రబడడం

వ్యాధి నిర్ధారణ

ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ నాసికా ఎండోస్కోపీని ఉపయోగించి నిర్ధారణ చేయబడుతుంది, ఆ తర్వాత ముక్కులో కనిపించే పదార్ధం యొక్క కల్చర్ టెస్ట్ మరియు బయాప్సీ ద్వారా నిర్ధారణ చేయబడుతుంది.

ముందే చెప్పినట్లుగా, తీవ్రమైన ముఖ నొప్పి లక్షణం సాధారణంగా ENT లో సందేహాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది.

చికిత్స

ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ చికిత్సకు సమగ్రమైన విధానం అవసరం, ఇందులో బహుళ శస్త్రచికిత్స డీబ్రిడ్మెంట్ విధానాలు మరియు శక్తివంతమైన యాంటీ ఫంగల్ ఔషధాల నిర్వహణ అవసరం. రోగి యొక్క నిర్దిష్ట పరిస్థితి ఆధారంగా చికిత్సా విధానం శక్తివంతమైనది మరియు అనుకూలీకరించబడి ఉంటుంది.

ల్యాబ్ ఫలితాలు రాకముందే అనుమానంతో IV ద్వారా బలమైన యాంటీ ఫంగల్స్‌తో ఫుల్మినెంట్ ఫంగల్ సైనసిటిస్ చికిత్సను ప్రారంభించడం చాలా ముఖ్యం, ఎందుకంటే నిర్ధారణలో జాప్యం వ్యక్తి యొక్క విధిని మార్చగలదు.

డా. కె. ఆర్. మేఘనాధ్