సైనసిటిస్‌ను ఎలా గుర్తించాలి?(Sinusitis Diagnosis)

డా. కె. ఆర్. మేఘనాధ్

సైనసిటిస్ ఇన్ఫెక్షన్‌ని నిర్ధారించడానికి (for sinusitis diagnosis) ENT వైద్యుడు క్రింది పద్ధతులను ఉపయోగిస్తాడు

1. రోగనిర్ధారణ నాసికా ఎండోస్కోపీ

2. సైనస్ యొక్క CT స్కాన్ - క్రానిక్ సైనసిటిస్ కోసం మాత్రమే

క్రానిక్ సైనసైటిస్ లక్షణాలు ఉంటే మాత్రమే CT స్కాన్ చేయబడుతుంది. లక్షణాలు 45 రోజుల కంటే ఎక్కువగా ఉంటే దానిని క్రానిక్ సైనసైటిస్ అంటారు. క్రానిక్ సైనసైటిస్‌లో, ఇన్ఫెక్షన్ మన శరీరంలో చాలా కాలం పాటు ఉంటుంది మరియు ఏ సైనస్‌లు మరియు అవి ఎలా ప్రభావితమవుతాయో తెలుసుకోవడం చాలా అవసరం.

ENT వైద్యుడు సైనసైటిస్కు మించి ఏదైనా అనుమానించినట్లయితే మాత్రమే MRI చేస్తారు,అంటే సైనసైటిస్ నుండి వచ్చే చిక్కులు లేదా కణితి (tumor) వంటిది.

సైనసిటిస్ కోసం రోగనిర్ధారణకి నాసికా ఎండోస్కోపీ(Diagnostic nasal endoscopy for sinusitis)

రోగనిర్ధారణకి నాసికా ఎండోస్కోపీ పరీక్ష చేస్తారు అందులో మనకు పాలిప్స్(polyps) కనిపించవచ్చు. పాలిప్స్ అనేవి ద్రాక్ష-వంటి నిర్మాణాలు, ఇవి లేత తెలుపు (pale white) మరియు పాక్షిక-అపారదర్శకంగా ఉంటాయి. పాలిప్స్ నాసికా మార్గం మరియు సైనస్ యొక్క డ్రైనేజ్ మార్గాన్ని అడ్డుకుంటుంది.

ఈ నాసికా పాలిప్స్ సైనసైటిస్ యొక్క ప్రారంభ దశలలో, అంటే, స్టేజ్1లో ఎండోస్కోపీతో కనిపిస్తాయి. సైనసైటిస్ యొక్క స్టేజ్4 లేదా తదుపరి దశలలో, కేవలం హెడ్‌లైట్‌ వేసుకుని పాలిప్స్ చూడవచ్చు.

రోగి యొక్క ఎడమ నాసికా రంధ్రంలోని నాసికా పాలిప్స్ యొక్క స్పష్టమైన దృశ్యం, అనగా చిత్రం యొక్క కుడి వైపున - క్రొనిక్ రోగిలో

మనకు మ్యూకోయిడ్ డిశ్చార్జ్‌ (mucoid discharge) కనిపించ వచ్చు, ఇది సన్నని జిగురు తీగలా ఉంటుంది. సైనస్ ఓపెనింగ్‌లో పసుపురంగు చీమును చూడవచ్చు. మనకు ఆకుపచ్చ రంగు చీమును కనిపించినట్లయితే, సైనసైటిస్ చాలా కాలం పాటు ఉందని మరియు ఇందులో ఉండే బ్యాక్టీరియా సూడోమోనాస్ ఎరుగినోసా అని నిర్ధారణ అవుతుంది.

సైనసైటిస్ కోసం CT స్కాన్ (CT scan for Sinusitis)

సైనస్‌ల CT స్కాన్ను ఎప్పుడు తియ్యాలి?

అక్యూట్ సైనసిటిస్‌ (acute sinusitis) లో, డాక్టర్ డయాగ్నస్టిక్ నాసల్ ఎండోస్కోపీని మాత్రమే ఉపయోగిస్తాడు మరియు CT స్కాన్‌ను సూచించడు.

CT స్కాన్ క్రానిక్ సైనసిటిస్ లేదా "అక్యూట్ ఆన్ క్రానిక్ (acute on chronic)"లో మాత్రమే చేయబడుతుంది.

ఆందోళన కలిగించే ఇతర అంతర్లీన సమస్యలు ఉంటే, అక్యూట్ సైనసైటిస్ రోగులకు కూడా CT స్కాన్ సూచించబడుతుంది. తీవ్రమైన సైనసైటిస్‌లో ఇతర సమస్యలు (complications) తలెత్తినప్పుడు CT స్కాన్ నిర్వహిస్తారు. లేకుంటే పూర్తి కోర్సు మందులతో కూడా అక్యూట్ సైనసిటిస్‌ నయం కానప్పుడు వైద్యులు CT స్కాన్‌ను సూచిస్తారు.

సైనసెస్ యొక్క CT స్కాన్‌లో మనం ఏమి కనుగొనగలము?

CT స్కాన్‌లో, మనం రెండు విషయాలను కోసం చూస్తాము.

1. శరీర నిర్మాణ సంబంధమైన క్రమరాహిత్యాలు (Anatomical anomalies)

ద్రవాల స్తబ్దతకు కారణమయ్యే సైనస్ డ్రైనేజ్ మార్గాలలో మరియు ఓపెనింగ్‌లోని తేడాలను CT స్కాన్‌లో గుర్తించవచ్చు.

2. సైనస్ లోపల ఉన్న పదార్థాలు

సైనస్లలో గాలి నిండి ఉంటే సిటీ స్కాన్లో నలుపు రంగులో కనిపిస్తుంది

సైనస్‌లలో చీము బూడిద రంగులో నీడ కనిపిస్తుంది. ద్రవ స్థాయి ఉంటే, అప్పుడు సైనస్ ద్రవం కలిగి ఉంటుంది.

ఫంగల్ సైనసిటిస్ ఉంటే, మనకు బూడిద రంగు నీడలొ తెల్లటి రంగు నీడలు కనిపిస్తాయి. ఈ శిలీంధ్రాలు (fungi) ఇతర బ్యాక్టీరియా మరియు శిలీంధ్రాలకు అనుగుణంగా జీవిస్తాయి, ఒకదానికొకటి రక్షించుకుంటూ ఆసరాగా నివసిస్తాయి. సైనస్‌లలో ఫంగస్ ఎక్కువ కాలం ఉన్నప్పుడు ఆవి కాలనీలు నిర్మానిస్తాయి. అవి భారీ లోహాలతో (ఇనుము, మాలిబ్డినం, సీసం, మొదలైనవి) గృహాలను నిర్మిస్తాయి, విశిష్ట పోషకాహారం మరియు పారుదల వ్యవస్థలతో పట్టణాలను ఏర్పరుచుకుంటాయి. క్లుప్తంగా చెప్పాలంటే, సైనస్ లోపల జీవులన్ని ఒక కాలనీలో ఉన్నట్లు నివసిస్తాయి.

CT స్కాన్ ద్వారా ఫంగల్ సైనసైటిస్ నిర్ధారించబడినప్పుడు, దాని ప్రకారం యాంటీ ఫంగల్ చికిత్స ప్రారంభించాలి. కొంతమండి రోగులకు ఈ శిలీంధ్రాలు అలర్జిక్ రియాక్షన్ ఇస్తాయి దీని వల్ల నాసికా శ్లేష్మంలో (nasal mucosa) మరింత వాపు ఏర్పడుతుంది. ఇది మరింత అడ్డంకిని కలిగిస్తుంది మరియు లక్షణాలు మరింత తీవ్రమవుతాయి.

వ్రాసిన వారు

డా. కె. ఆర్. మేఘనాధ్

తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs)

అక్యూట్ సైనసైటిస్ ఎలా నిర్ధారణ అవుతుంది?

నాసల్ ఎండోస్కోపీని ఉపయోగించి అక్యూట్ సైనసైటిస్ నిర్ధారణ చేయబడుతుంది. ఇది సైనసైటిస్ యొక్క ప్రారంభ దశ కాబట్టి, వైద్యులు సాధారణంగా ఈ దశలో CT స్కాన్‌ని నిర్ధారించడానికి ఉపయోగించరు. అయినప్పటికీ, సంక్లిష్టత తలెత్తితే లేదా వారి అంచనాల ప్రకారం పరిస్థితి మందులకు స్పందించకపోతే. ఇన్ఫెక్షన్ గురించి మరింత వివరంగా అర్థం చేసుకోవడానికి వైద్యులు CT స్కాన్‌ని సిఫారసు చేయవచ్చు.

ఒక ENT వైద్యుడు సైనస్‌ల CT స్కాన్‌ని ఎందుకు ఆదేశిస్తారు?

సాధారణంగా, మీ సైనస్‌ల వివరణాత్మక చిత్రాలను చూడటానికి ENT వైద్యుడు CT స్కాన్‌ని ఆదేశిస్తారు. CT స్కాన్‌లో, సైనస్ డ్రైనేజ్ పాత్‌వేలో ఏదైనా శరీర నిర్మాణ సంబంధమైన క్రమరాహిత్యాలు ఉన్నాయా, మరియు సైనస్‌లు గాలి, చీము, ద్రవాలు లేదా ఫంగస్‌తో నిండి ఉన్నాయా అని మనం చూడవచ్చు. కాబట్టి, CT స్కాన్ సహాయంతో, వైద్యులు ఏ సైనస్‌లు ప్రభావితమయ్యాయి మరియు ఇన్ఫెక్షన్ ఎంత తీవ్రంగా ఉందో గుర్తించగలరు.